vrijdag 4 april 2014

Bijgeloof of gewoonte?


Kort na Y's afwasmiddelslok lazen we dat er mensen zijn die bewust nagellak drinken, lijm likken of babypoeder snuiven. Bij Y blijft het echt bij een eenmalig drankje, maar het gaf ons wel stof tot nadenken.
Want wanneer wordt een vergissing een gewoonte? En wanneer wordt een (rare) gewoonte bijgeloof?

In onze directe vrienden- en familiekring kennen we eigenlijk geen mensen die een nagellak-, lijm- of babypoederfetisj hebben. We kennen wel de reguliere bijgelovigheden. Niet onder een trap doorlopen (brengt ongeluk), geen schaar of mes cadeau doen (doorsnijdt de onderlinge band) of geen zout morsen (voorspelt ruzie).  Maar anders dan verboden, zijn er er natuurlijk ook dingen die je juist wèl moet doen voor geluk, vriendschap en/of harmonie. Zo wil vriendin I. dat boter vanaf een kant van de botervloot wordt gesneden,. Kan vriendin N. geen kranten, speelgoed, keukenspullen wegdoen zonder goede bestemming. Vriendin M. kan alleen maar slapen op haar eigen kussen. Oud-klasgenoot N. griezelt ervan als het wc-papier van onderaf rolt.

Maar dit is toch echt behoorlijk regionaal en cultureel bepaald. Want in China eten ze eigenlijk geen boter (of brood) en tot voor een halve eeuw waren wc-papier en kussens er niet gebruikelijk, laat staan afvalscheiding. En waar ons getal 13 vanwege ons Christelijke geloof een slecht voorteken is, is men in China huiverig voor het getal 4. Dat klinkt namelijk als 'si', net als het Chinese woord voor 'dood'. De kleur rood brengt er juist geluk (en alleen de keizer mocht gele kleding dragen). Een wuivende keramieken kat brengt je fortuin en beschermt jade reizigers. Tsja, wat zullen we ervan zeggen? Vooral volhouden als je je er prettig door voelt!

Voorlopig concluderen wij maar dat een gewoonte vaak in stand blijft omdat er (ooit) een positieve beloning op is gevolgd. En dat een bijgeloof een uitgebreide gewoonte is om onheil af te wenden. Zoiets.

Geen opmerkingen: